اولین سکه طلا جهان

سکه نوعی قطعه فلزی بهادار بوده که از دیرباز در انواع و اشکال مختلف و با نشان‌های گوناگون که حاکی از ارزش، نام کشور یا فرمانروایی وقت هست رواج داشته است. سکه به دستور پادشاه ضرب می‌شد و معمولا از جنس طلا، نقره و گاها مس بود و به منظور خرید کالا و داد و ستد کاربرد داشت. امروزه نیز سکه طلا علاوه بر ارزش بالایی که دارد با اهداف مختلف مورد استفاده خواهد بود. در این مطلب قصد داریم به معرفی اولین سکه طلا جهان بپردازیم. اگر برای شما نیز جالب است بدانید اولین سکه و فلز با ارزش به چه شکل بوده تا پایان با ما همراه باشید.

تاریخچه سکه طلا

سکه که در دوره‌های مختلف با استفاده از فلزات مختلف ضرب می‌شد و رفته رفته به جای استفاده از فلزاتی مثل مس و نقره، سکه طلا رواج یافت. سکه‌ها بر اساس دوره زمانی که ضرب می‌شدند دارای مهر و ظاهر مختلف و البته عیار مخصوص بودند. سکه‌های طلا به صورت دایره‌ای شکل بوده که توسط هر کشور و جامعه‌ای برای انجام امورات خرید و فروش و داد و ستدهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفت. در واقع ضرب اولین سکه تاریخ به هفت قرن قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.

بنابراین اولین سکه‌ها توسط لیدی‌ها و بعد از آن توسط یونانی‌ها ضرب شد که به اندازه و شکل یک لوبیا ساخته شده و پول رسمی آن زمان به شمار می‌رفت. بعد از آن و حدود صد سال بعد در برخی از شهرهای یونان و بخش‌هایی از آسیای صغیر که در جزایر دریای اژه و سیسیل و جنوب ایتالیا قرار دارند ضرابخانه‌هایی به منظور ساختن سکه طلا به وجود آمد. اما امروزه سکه‌ها علاوه بر ظاهر متنوع کاربرد متفاوتی نیز دارند؛ در واقع به جای داد و ستد با سکه به دلیل ارزش بالایی که دارد اغلب اقدام به خرید طلا یا به نوعی خرید و فروش سکه طلا می‌کنند.

ضرب اولین سکه طلا جهان

تصور می‌شود اختراع سکه به صورت واقعی مربوط به قرن هفتم قبل از میلاد باشد. اما به‌طور دقیق‌تر و بر اساس شواهد، یکی از سکه‌هایی یافت شده قدمتی حدود ۲۷۰۰ سال دارد و به نوعی جزء اولین سکه ضرب شده از طلا به شمار می‌رود. این سکه در حال حاضر در یکی از موزه‌های بریتانیا نگهداری می‌شود و دارای طراحی یک طرفه است که شیر غرش‌کننده و نماد پادشاه لیدیانی را روی آن حک کرده‌اند.

در حال حاضر با گذشت زمان و تغییر فرهنگ و با وجود امکانات فراوان، ضرب سکه بسیار متفاوت‌تر از آن چه بوده صورت می‌گیرد؛ بنابراین می‌توان گفت سکه‌های طلا در انواع مختلف و عیارهای متفاوت در دسترس است مخصوصا در ایران؛ سکه‌هایی مثل امامی و بهار آزادی و البته سکه پارسیان بسیار مورد توجه بوده و به دلیل قیمت مناسب بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لیستی از قدیمی‌ترین سکه‌های جهان

در زمان‌های مختلف هر پادشاه یا حکم‌روایی بر اساس شرایط و نیاز جامعه، حکومت و نگرشی که داشته‌اند اقدام به ضرب سکه کرده‌اند؛ به همین دلیل سکه‌های مختلف و زیادی هستند که از قدمت زیادی نیز برخوردار خواهند بود. البته ممکن است بنابر دلایلی مثل حمله یک حکومت به مناطق مختلف، سکه ضرب شده آن منطقه از بین رفته و یک سکه جدید به جای آن ساخته شده باشد. گاها سکه‌های ضرب شده توسط هر کدام از پادشاهان در برخی دوره‌ها مورد استفاده تمام جهان قرار می‌گرفت.

 اما بعضی از آن سکه‌ها نیز تنها در همان شهر یا کشور قابل استفاده بوده است. نکته قابل توجه این است که سکه‌های قدیمی صرفا از طلا نبوده و اغلب ترکیبی از نقره و طلا یا با فلزی مثل مس ساخته شده‌اند. قدیمی‌ترین سکه جهان با توجه به فرهنگ، باورها و مقدسات با شکل و شمایل گوناگون ضرب می‌شدند که به چند نمونه از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

• سکه شیر لیدیایی

سکه شیر لیدیایی را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین فلزات گران‌بهایی دانست که تقریبا در هزاره چهارم قبل از میلاد به عنوان ارز مورد استفاده قرار می‌گرفت. در آن زمان سکه به صورت طلا و نقره مورد استفاده بود. ناگفته نماند که اولین سکه‌های لیدیانی از جنس الکتروم که آلیاژی طبیعی از نقره و طلا به شمار می‌رود بوده است. سکه ضرب شده شیر لیدیانی به وسیله دست و با استفاده از یک قالب انجام می‌شد. با توجه به مستندات موجود می‌توان گفت شیر لیدیایی اولین سکه جهان بوده که تولید و به عنوان پول رسمی کاربرد داشته است.

• همیوبول‌های یونی

بر اساس شواهد و قرائن در یونی باستان که امروزه به سواحل مرکزی ترکیه شهرت دارد شهری به نام Cyme قرار داشت که از لحاظ جغرافیایی به لیدیا محل تولد سکه نزدیک بود. Cyme برای شهروندان خود سکه‌هایی با نشان مالیاتی اشراف زادگان لیدیایی تولید کرد. همیوبول به عنوان اولین سکه Cyme شناخته شد که از جنس نقره بوده و شکل آن به صورت سر است طراحی و مهر شده بود. برخی اعتقاد دارند این سکه دومین سکه قدیمی جهان است که در ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال قبل از میلاد مورد استفاده قرار می‌گرفت.

• سکه یینگ یوان

ضرب سکه توسط چینی‌ها به گفته برخی می‌تواند به حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد برگردد یعنی زمانی که به مبادله پوسته‌های کاوری مشغول شدند. در واقع در آن زمان اولین سکه‌های طلا در کشورهای جنگ طلب و توسط ایالت چو ساخته شد که آن را یینگ یوان نامیدند. این سکه‌ها از جنس طلا و به شکل مربع‌های نوک تیز طراحی و منتشر شد که روی آن را با نوشته‌هایی که بیانگر وزن سکه یا واحد پول آن‌ها یعنی یوان بود مشخص کرده بودند.

• سکه کارشاپانا

بنابر برخی اعتقادات قدیمی‌ترین سکه‌های جهان در هند ضرب شده که مربوط به قرن ششم قبل از میلاد خواهد بود؛ اما همچنان ریشه ضرب سکه در هند مورد اختلاف مورخان است. سکه‌های کارشاپانا که نام دیگر آن پوراناس یا پانا بوده توسط ماهاجانا پاداهای دشت هند و گنگ ضرب شده‌اند که در واقع آن زمان این عمل را از غرب آسیا آموخته بودند. اما ضرب این نوع سکه با سکه‌های غرب آسیا متفاوت بود؛ به گونه‌ای که سکه‌ها از میله‌های فلزی مهر شده‌ای درست می‌شد که دارای طرح‌های مختلف بود.

• سکه لاکپشت دریایی آگنیا

با ظهور و استفاده از سکه در جهان مردم آگنیا جزیره‌ای در کشور یونان پی بردند که آن‌ها نیز به منظور بهینه‌سازی تجارت و ذخیره ثروت قادر خواهند بود سکه را به یک ارز جهانی تبدیل کنند؛ از این رو آگنیا یکی از دولت‌های شهر یونانی بود که موفق شد در اواسط قرن ششم قبل از میلاد، سکه‌های ضرب شده خود را که با نقش برجسته لاک‌پشت دریایی طراحی کرده بودند به نقاط مختلف جهان صادر کنند؛ بنابراین از سکه لاک‌پشت دریایی آگنیا نیز جزو یکی از سکه‌های قدیمی به شمار می‌رود.

این سکه‌ها که به عنوان ارز تجاری بین‌المللی کاربرد فراوانی داشت و در سراسر جهان شناخته می‌شد؛ تا حدودی سنگین ضخیم وبا طرح‌های ثابت خود به راحتی قابل شناسایی بود.

• سکه پارسی داریک

یکی دیگر از سکه‌های قدیمی طلا توسط امپراطور ایران کوروش کبیر برای اولین بار ساخته شد. در واقع ضرب این سکه که داریک نام داشت به ۵۴۶ سال پیش از میلاد و در امپراتوری هخامنشیان برمی‌گردد. این سکه‌های طلا که به یک استاندارد پولی در آن دوره تبدیل شده بود در حدود ۴۸۰ تا ۵۲۰ پیش از میلاد توسط داریوش اول که سومین امپراطوری پارسی بود طی اصلاح و ایجاد یک سیستم ارزی با ضخامت و وزن ۴/۸ گرم طراحی و معرفی شد.

 سکه‌ پارسی داریک در سال ۳۳۰ پیش از میلاد و با حمله اسکندر مقدونی ذوب شده و مورد بازسازی قرار گرفت، از آن پس به سکه اسکندر تبدیل شد. پس می‌توان گفت ضرب اولین سکه طلای جهان در ایران به دوره هخامنشیان باز می‌گردد.

• سکه نقره‌هالاتون

کن والاس یکی از داوطلبان گروه کار میدانی‌هالاتون بود که در سال ۲۰۰۰ توانست حدود ۱۳۰ سکه نقره را کشف کند. در این میان گروهی از باستان شناسان محلی، بزرگ‌ترین گنجینه سکه که مربوط به بریتانیا بود را کشف کردند که امروزه از آن با نام گنج‌هالاتون یاد می‌شود. در میان این گنج چیزی حدود ۵۰۰۰ سکه نقره و طلا و مصنوعات دیگر از جمله یک کلاه ایمنی رومی که با نقره طلاکاری شده کشف شد. قدمت سکه‌هایی که در این اکتشافات یافتند مربوط به ۲۱۱ سال قبل از میلاد است که به عنوان قدیمی‌ترین سکه‌های رومی که تا کنون در بریتانیا کشف شده شناخته می‌شوند.

 نقش و نگار روی سکه‌ها به این شکل است که در یک طرف آن‌ها مهر الهه روم و در طرف دیگر نمایی از دوقلوهای پولوکس و کاستور که سوار بر اسب هستند به چشم می‌خورد.

سخن پایانی

پاسخ این سوال که اولین سکه‌ها چه زمانی ساخته شدند؟ ممکن است همواره مورد اختلاف باشد؛ اما با توجه به یافته‌ها و نکاتی که در این مطلب به آن‌ها اشاره شد می‌توان گفت این تکه فلز با ارزش از چه زمانی و چگونه ساخته و مورد استفاده بوده است. سکه‌های طلا هر شکل و شمایل یا عیاری که داشته‌اند از گذشته تا کنون مهم‌ترین و با ارزش‌ترین چیزی بوده‌اند که توسط حکومت‌های مختلف کشف شدند. در واقع شناخت هر کدام می‌تواند فرهنگ و تاریخچه کهن هر کشوری را نشان دهد که در حال حاضر برخی انواع سکه‌های قدیمی به جای مانده در موزه‌ها نگهداری می‌شود.